Kolka niemowlęca jest łagodnym, samoograniczającym się zaburzeniem, w którego trakcie u zdrowego niemowlęcia pojawiają się napady niedającego się ukoić płaczu. Objawy zazwyczaj ustępują do 3–6. miesiąca życia.
Kolka dotyczy około 10–40% niemowląt na całym świecie, ze szczytem zapadalności zazwyczaj około 6. tygodnia życia. Napady pojawiają się wieczorem i nie są prowokowane przez żaden czynnik. Kolka występuje z jednakową częstością u obu płci i nie wykazuje korelacji z rodzajem karmienia (piersią lub mlekiem modyfikowanym). Jej występowanie może się łączyć z istotnym poczuciem winy oraz frustracją rodziców, a także z licznymi wizytami u lekarzy. Pomimo iż kolka jest stanem łagodnym i samoograniczającym – może być przyczyną nasilenia objawów depresji poporodowej u matki oraz zespołem dziecka potrząsanego – dlatego podstawą leczenia jest uspokojenie i wsparcie rodziców.
Pomimo dziesięcioleci badań naukowych przyczyna kolki niemowlęcej nie jest znana. Proponowane wyjaśnienia obejmują: zmiany mikroflory jelitowej, nietolerancję białek mleka krowiego lub laktozy, niedojrzałość przewodu pokarmowego lub jego zapalenie, zwiększenie wydzielania serotoniny, nieprawidłową technikę karmienia oraz palenie tytoniu przez matkę lub stosowanie przez nią nikotynowej terapii zastępczej.
Zadaniem lekarza jest wykluczenie ewentualnego występowania chorób, które mogą być przyczyną płaczu, oraz ustalenia potrzeby wykonywania dalszych badań.
Leczenie:
Podstawą leczenia jest POINFORMOWANIE O PRZEJŚCIOWYM CHARAKTERZE DOLEGLIWOŚCI, USPOKOJENIE I WSPARCIE RODZICÓW!
Większość niemowląt cierpiących z powodu kolki niemowlęcej nie wymaga leczenia, a jedynie odpowiedniej pielęgnacji (układanie/ noszenie niemowlęcia), a czasem zmiany techniki karmienia !
Bardzo ważne w przypadku niemowląt z kolką jest zapewnienie mamie karmiącej możliwości regeneracji i odpowiedniej ilości snu – czasem zastępstwo przez tatę, babcię, czy inną chętną do pomocy osobę, chociażby na godzinę w ciągu dnia powoduje zupełnie inne spojrzenie na dolegliwości dziecka i bardzo pomaga pokonać problem.
Ponieważ przyczyna kolki nie jest znana, nie jest znana również żadna skuteczna metoda leczenia. Najbardziej skutecznie kolkę leczy po prostu czas.Jednak jest oczywiste,że powtarzające się epizody przedłużającego się płaczu maluszka są dla rodziców frustrujące i skłaniają do poszukiwania pomocy.
Zastosowanie leków /suplementów diety oraz leczniczych mieszanek modyfikowanych ma ograniczone znaczenie, ale ze względu na ich popularność i częste pytania rodziców przedstawiam informacje na temat tych najczęściej stosowanych.
Probiotyki: W dotychczas przeprowadzonych badaniach klinicznych zastosowanie tylko jednego konkretnego szczepu bakterii probiotycznych – L. reuteri w dawce 5 kropli na dobę istotnie zmniejszało objawy kolki u niemowląt karmionych piersią. Tego dobroczynnego działania nie potwierdzono jednak u niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym.
Symeticon: (Espumisan, Bobotic, Infacol, Sab Simplex) jest łatwo dostępny i często stosowany w leczeniu kolki niemowlęcej, jednak w żadnym badaniu nie stwierdzono jego przewagi nad placebo! Lepsza skuteczność preparatu Sab simplex – sprowadzanego często z zagranicy wynika z większej dawki podawanego leku w stosunku do pozostałych preparatów.
Laktaza: Enzym ułatwiający trawienie laktozy – podstawowego cukru pokarmu kobiecego, którego duża ilość w pokarmie może być przyczyną przejściowych dolegliwości trawiennych (wzdęć, kolek). Skuteczność nie została jednoznacznie potwierdzona i nie jest rutynowo zalecana.
Modyfikacje diety:
Ponieważ częstość występowania kolki niemowlęcej jest podobna u dzieci karmionych piersią i mlekiem modyfikowanym, dlatego zawsze zachęcam matki karmiące piersią do kontynuowania tego sposobu żywienia dziecka. Często słyszę obawy mam, że ich pokarm jest za rzadki, kwaśny albo niedobry dla dziecka. Nie ma takiej możliwości – pokarm naturalny jest najlepszy dla niemowlęcia (z wyjątkiem dosłownie kilku sytuacji klinicznych, kiedy karmienie naturalne jest przeciwwskazane) i jego skład jest dokładnie taki jakiego potrzebuje niemowlę. W sytuacji nasilonych kolek u niemowlęcia karmionego piersią można rozważyć zastosowanie przez matkę diety o zmniejszonej zawartości alergenów – wykluczenie z diety najczęstszych alergenów pokarmowych: mleka krowiego, jaja kurzego, orzeszków ziemnych, orzechów, pszenicy, soi i ryb – w badaniach klinicznych potwierdzają skuteczność w zmniejszaniu objawów kolki. Takie diety mogą stanowić opcję dla niektórych mam karmiących piersią. W takiej sytuacji konieczne jest jednak dobre zbilansowanie diety (np. konsultacja z dietetykiem), aby zapewnić prawidłowe odżywienie matki karmiącej. Po osiągnięciu przez dziecko wieku 3–6 miesięcy można rozważyć powrót do zwykłej diety.
W przypadku niemowląt z kolką karmionych mlekiem modyfikowanym można rozważyć 2-tygodniową próbę zastosowania innej mieszanki. Na rynku dostępne są mleka modyfikowane dedykowane niemowlętom cierpiącym z powodu kolek (mieszanki o odpowiednio zmodyfikowanym składzie – np. z obniżoną zawartością laktozy lub bezlaktozowe, mieszanki o nieznacznym stopniu hydrolizy białek (HA) – ich zastosowanie może przynieść poprawę w przypadku łagodnych, przejściowych zaburzeń trawiennych u niektórych niemowląt.
Mieszanki o znacznym stopniu hydrolizy białek albo mieszanki elementarne stosowane w leczeniu nasilonych zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego i alergii pokarmowych w Polsce dostępne są jedynie na receptę – są drogie, a nie zawsze mogą być refundowane. Jeśli nowa mieszanka stosowana przez minimum 2 tygodnie skutecznie zmniejszy objawy kolki, to należy kontynuować leczenie i po ukończeniu 3.–6. miesiąca życia można powrócić do standardowego mleka modyfikowanego dla niemowląt.
Mieszanki sojowe są odradzane w leczeniu kolki niemowlęcej, ponieważ soja może być alergenem.
Niekonwencjonalne metody leczenia:
Preparaty ziołowe (np. w postaci herbatek m.in. kopru włoskiego, mięty pieprzowej, rumianku, werbeny, melisy oraz lukrecji) skraca czas płaczu dziecka. Jednak ze względu na brak standaryzowanej dawki i ryzyko wywołania objawów niepożądanych nie zaleca się ich rutynowego stosowania w leczeniu kolki niemowlęcej.
Podsumowując:
W leczeniu kolki niemowlęcej zachowajmy zdrowy rozsądek. Zamiast spędzać czas na przeszukiwaniu internetu w poszukiwaniu kolejnego „cudownego ” sposobu na kolkę niemowlęcą , czy kolejną zmianę mleka – po prostu bądź z maluszkiem, przytulaj, postaraj się znaleźć najdogodniejszą dla niemowlęcia pozycję, wycisz odgłosy z otoczenia i obserwuj jakie działanie ma na Twoje dziecko najlepszy wpływ. Może szum suszarki czy odkurzacza pomógł dziecku znajomych , a nocna jazda samochodem po osiedlu okazała się zbawieniem dla innych , ale pamiętaj , ze każde dziecko jest inne i wymaga indywidualnego podejścia. W większości przypadków płacz po kilkunastu – czasem kilkudziecięciu minutach ustępuje sam :). Nie wahaj się poprosić o pomoc – jeśli to tylko możliwe zrób coś dla siebie – wyjdź na spacer, prześpij się, weź długą kąpiel – to poprawi Twój nastrój i wrócisz do dziecka z lepszą energią .Prawdopodobnie pod troskliwą opieką taty, babci, czy cioci maluch będzie płakał tak samo , ale Ty nie będziesz tego słyszeć . Cierpliwość i wsparcie otoczenia jest najcenniejsze i bardziej skuteczne niż niejeden cudowny specyfik.
P.S. Dzieci matek lekarek , a nawet celebrytek też cierpią z powodu kolek – o czym możecie się przekonać oglądając wywiad w DDTVN.